We wzorze tym Rw jest wewnętrznym oporem woltomierza, który powinien wynosić 50 000 -P 1 000 000 omów. Kontrolne pomiary stanu izoiacji łożysk wykonuje się (rys. 12-1> mierząc napięcie U między płytą a stojakiem łożyskowym po stronie wzbudnicy. Do pomiaru stosuje się woltomierze na prąd zmienny o zakresie wskazań do 10 V. Kontrolę tę powinno się przeprowadzać przynajmniej raz na kwartał.

Zasadniczym warunkiem poprawnej pracy przekładników napięciowych jest zachowanie dokładności. Uchybem napięciowym przekładnika napięciowego nazywamy różnicę wartości skutecznej napięcia wtórnego, pomnożonego przez przekładnię znamionową i napięcia pierwotnego, wyrażoną w procentach napięcia pierwotnego.

W rdzeniu transformatora pulsuje zmienny strumień magnetyczny wytworzony przez prąd płynący w uzwojeniu pierwotnym. Użyteczna część tego strumienia przenosi energię elektryczną z uzwojenia pierwotnego na wtórne. Natomiast pozostała część strumienia, tzw. strumień rozproszenia, obejmuje tylko jedno z uzwojeń. W budowie transformatorów dąży się do uzyskania możliwie najmniejszego strumienia rozproszenia przez odpowiednie ukształtowanie rdzenia i rozmieszczenie na nim uzwojeń.

Po otwarciu wyłącznika sterownikiem działa przekaźnik pośredni 3, którego cewka jest połączona z minusem przez opornik 7, zestyk pomocniczy 14 wyłącznika i cewkę stycznika 15. Przekaźnik pośredni 3 podaje minus na przekaźnik zwłoczny 2, który jednak nie zadziała, ponieważ obwód jego cewki przerwany jest przez rozwarty zestyk 12 sterownika 10. Kondensator 5 rozładowuje się przy tym przez obwód z opornikiem 6, uzwojeniem przekaźnika 2 i zwartego zestyku przekaźnika 3 oraz przez obwód z opornikiem 6, górnym rozwiernym zestykiem przekaźnika 1 i lampę 8. Należy zauważyć, że przy otwartym wyłączniku przez cewkę stycznika 15 normalnie przepływa prąd potrzebny dla pobudzenia przekaźnika > prąd ten ograniczony opornikiem 7 jest jednak tak mały, że stycznik 15 nie działa. Po następnym zamknięciu wyłącznika sterownikiem kondensator ładuje się w czasie 15 -i- 20 sek. Przed upływem tego czasu urządzenie SPZ nie działa, nie zadziała ono więc po ręcznym zamknięciu wyłącznika przy zwarciu. Przy zwarciu na linii działa zabezpieczenie i daje impuls otwierający, który przepływa przez uzwojenie szeregowe przekaźnika 9 i uruchamia go tak długo, dopóki nie zostanie rozwarty zestyk pomocniczy 13 wyłącznika. Znaczenie przekaźnika 9 objaśnione zostanie poniżej. Po otwarciu wyłącznika zwiera się jego zestyk pomocniczy 14, co powoduje pobudzenie przekaźnika 3. Zestyk przekaźnika 3 pobudza przekaźnik zwłoczny 2. Po zwarciu zestyku tego przekaźnika zamyka się obwód kondensatora 5, który rozładowuje się przez uzwojenie bocznikowe przekaźnika 1 dającego impuls na cewkę stycznika 15 przez cewkę szeregową i dolny zestyk zwiemy przekaźnika 1, przekaźnik sygnałowy 4, wyłącznik 11 do odstawiania urządzenia, środkowy zestyk przekaźnika 9 i zestyk pomocniczy 14 wyłącznika. Pod wpływem tego impulsu stycznik 15 zwiera zestyk i powoduje zamknięcie wyłącznika. Ponieważ przez uzwojenie szeregowe przekaźnika 1 przepływa prąd, podtrzymuje się on sam do chwili rozwarcia zestyku pomocniczego 14 wyłącznika. Samopodtrzymanie przekaźnika I zapewnia dostatecznie pewny impuls na zamknięcie wyłącznika. Zwłoka czasowa nastawienia na przekaźniku 2 umożliwia ponowne zamknięcie wyłącznika dopiero po powrocie do położenia początkowego jego mechanizmu.

Oprócz miernika izolacyjności z induktorem (§ 4.7) do pomiaru oporności izolacji stosuje się również omomierze brzęczykowe, w których brzęczyk zamienia prąd stały z bateryjki na prąd pulsujący. Prąd ten zostaje następnie przetransformowany na prąd o odpowiednio wysokim napięciu (500 V). Przetransformowany prąd zmienny o wysokim napięciu jest prostowany mechanicznie za pomocą styków umieszczonych na drgającej blaszce brzęczyka. Uzyskany w ten sposób prąd stały jest doprowadzony przez miernik do zacisków omomierza. Omomierze brzęczykowe są wygodniejsze przy pomiarach, gdyż odpada wtedy kręcenie korbki induktora, a po naciśnięciu przycisku przyrządu odczytujemy od razu dokładną wartość oporności izolacji.

Zwarcia w sieciach napowietrznych spowodowane są przeważnie przepięciami atmosferycznymi. Zdarzają się również zakłócenia, spowodowane przez ptaki lub wywołane kołysaniem się przewodów. Doświadczenia eksploatacyjne wykazały, że większość tego rodzaju zakłóceń ma charakter krótkotrwały i przemijający, nie powodujący uszkodzenia. Często po wyłączeniu linii napowietrznej na skutek przemijającego zwarcia można ją bezzwłocznie ponownie włączyć.

Ze wzoru tego widzimy, że im większa jest oporność podłogi w stosunku do oporności ciała ludzkiego, tym napięcie dotyku U a stanowi mniejszą część napięcia fazowego Uf.

Na ogół stosuje się łączenie na ciemno, gdyż nie potrzeba wówczas krzyżować przewodów, istnieje możliwość porównywania więcej niż dwóch napięć, co jest specjalnie ważne w elektrowniach z podwójnymi układami szyn zbiorczych oraz można w sposób przejrzysty uziemić jedńoimienne zaciski uzwojeń wtórnych przekładni- ków napięciowych.

Rysunek 18-4 przedstawia przykład schematu z roboczym i rezerwowym zasilaniem potrzeb własnych z szyn zbiorczych rozdzielni głównej. Elektrownia posiada cztery turboprądnice o mocy

Styczniki spełniają te same zadania co wyłączniki zapadkowe. Mogą one być wyposażone we wbudowane przekaźniki pierwotne magnetyczne lub cieplne. W tym wykonaniu styczniki mogą służyć do zabezpieczania silników i innych odbiorów. Styczników nie buduje się na duże prądy znamionowe (w kraju do 350 A), a ich zdolność wyłączania zwarć jest niewielka. Styczniki natomiast nadają się doskonałe do częstego przerywania prądów znamionowych i do zdalnego włączania i wyłączania za pomocą przycisków ręcznych lub urządzeń samoczynnych.