Znaczne zwłoki czasowe zabezpieczeń nadmiarowo-prądowych i prądowo-kierunkowych, jak również niemożliwość opanowania przy ich pomocy wybiorczego zabezpieczenia skomplikowanych sieci pierścieniowych spowodowała konieczność zastosowania zabezpieczenia odległościowego, którego zwłoka czasowa zwiększa się samoczynnie w miarę wzrostu odległości pomiędzy miejscem zwarcia, a miejscem zainstalowania zabezpieczenia. Zabezpieczenie, znajdujące się najbliżej miejsca zwarcia będzie miało zawsze zwłokę czasową mniejszą niż wszystkie zabezpieczenia położone dalej. Umożliwia to wybiorcze i szybkie wyłączenie uszkodzonego elementu sieci dowolnie ukształtowanej przy dowolnej liczbie punktów zasilających.

Przemysł krajowy buduje wyłączniki pełnoolejowe na napięcia do 10, 20 i 30 kV w wykonaniu wnętrzowym i napowietrznym z napędem ręcznym lub silnikowym. Wyłączniki te stosuje się w rozdzielniach sieciowych i przemysłowych. Wyłączników pełno- olejowych nie stosuje się w rozdzielniach potrzeb własnych elektrowni parowych, ze względu na umieszczeni ich wewnątrz dużych zespołów budynków oraz na wymaganą dużą pewność ruchu rozdzielni i urządzeń sąsiednich.

Do wtórnego obwodu przekładnika prądowego włączone są przyrządy pomiarowe, np. amperomierze, cewki prądowe watomierzy, liczników oraz przekaźników. Wszystkie te przyrządy są połączone posobnie, a ponieważ oporność uzwojeń tych przyrządów jest bardzo mała, możemy przyjąć, że prze- kładnik prądowy pracuje jak gdyby w stanie zwarcia. Z tego względu spadek napięcia we wtórnym obwodzie przekładnika jest niewielki, a więc i siła elektromotoryczna potrzebna na pokonanie tego spadku napięcia, wzniecana we wtórnym uzwojeniu przekładnika przez strumień magnetyczny, jest bardzo mała. Niewielki jest również wypadkowy strumień magnetyczny, a spadek napięcia na uzwojeniu pierwotnym jest również niewielki.

Należycie pracujące szczotki powinny mieć gładką, zwierciadlaną powierzchnię zetknięcia z komutatorem lub pierścieniami ślizgowymi oraz powinny cicho pracować. Nowe szczotki należy doszlifować do komutatora lub pierścieni. W tym celu podkłada się pod szczotki założone do obsad drobnoziarniste płótno lub papier ścierny zwrócony gładką stroną do komutatora i przeciąga go po obwodzie pierścienia lub komutatora aż do otrzymania dobrze przylegającej powierzchni szczotki. Nacisk sprężyny dociskającej szczotki może być przy tym większy od normalnego. Po dotarciu szczotek należy z komutatora lub pierścieni usunąć pył powstały ze szczotek i ścierniwo. Dla lepszego dotarcia szczotek uruchamia się następnie silnik, który biegnie luzem przez kilka godzin.

Rys. 15-37 przedstawia otwarty bezpiecznik rurowy na napięcie 10 kV, przeznaczony do pracy w pomieszczeniach zamkniętych. W otwartej rurze porcelanowej 1 umieszczony jest srebrny drut topikowy przymocowany do zacisków 2 i 3. Na obu końcach rury znajdują się daszki ochronne 4 i 5. Okucia rury zakończone nożami wchodzącymi w szczęki 6 i 7 z zaciskami umocowane są na izolatorach wsporczych 8 i 9. Podstawa 10 służy do umocowania bezpiecznika na ścianie lub konstrukcji stalowej. Bezpiecznik przeznaczony jest do pracy w pionowym położeniu rury. Przy wyłączaniu zwarć wylatują przez otwory w daszkach zjonizowane gazy i pary metalu, a nawet ogień, co może spowodować zwarcia obok położonych nie osłoniętych części wiodących prąd lub zapłon części palnych, Z tego powodu bezpieczniki tego typu wychodzą z użycia i zastępowane są bezpiecznikami wielkiej mocy odłączalnej.

Im wyższe jest napięcie, tym lżejsze są warunki pracy odłączników, maleje bowiem natężenie prądu, a wzrastają odstępy między fazami. Wpływa to na znaczne’ zmniejszenie sił dynamicznych działających przy zwarciach, a zatem odłączniki mogą mieć mniejszą wytrzymałość mechaniczną i słabsze mogą być ich zestyki. Na napięcia 60 i 110 kV buduje się zwykle odłączniki przeznaczone do pracy przy pionowym ustawieniu izolatorów z nożami poruszającymi się w płaszczyźnie poziomej,. Buduje się odłączniki jednoprzerwowe (rys. 15-30) oraz dwuprzerwowe (rys. 15-31). W odłączniku jednoprzerwowym obydwa izolatory umocowane są obrotowo, a zestyk znajduje się na końcach ruchomych noży. Zaciski przyłączeniowe nie obracają się razem z izolatorami. Jednoczesny ruch obu izolatorów zapewnia cięgno rurowe. Je- dnobiegunowy odłącznik dwuprzerwowy ma trzy izolatory, z których tylko środkowy się obraca. Zestyki mieszczą się w głowicach izolatorów zewnętrznych. Opisane odłączniki budowane jako jednobiegunowe, mogą być łączone wspólnym napę- Ryg J5_31 odłącznik dwuprzerwowy na_ dem, przy czym ustawia się powietrzny na napięcie 60 i 110 kV, 600 A je równolegle albo w jednej 1 nói odlL!cznika 2 – kolator wsporczy sta° J ły, 3 – Izolator obrotowy, 4 – podstawa, 5 – linii, zacisk przyłączeniowy, 6 – zaczep ciągną

Każdy dopływ i odpływ rozdzielni wyposażony jest w łączniki służące do łączenia i przerywania obwodów prądowych. Do łączników zaliczamy wyłączniki służące do przyłączania i wyłączania obwodów pod obciążeniem, odłączniki służące do łączenia i rozłączenia obwodów pod napięciem ale bez obciążenia i bezpieczniki topikowe.

Jeśli zaburzenie na linii nie minęło podczas działania urządzenia SPZ, to zabezpieczenie wyłączy ją powtórnie. Następne samoczynne zamknięcie wyłącznika jest jednak uniemożliwione, ponieważ przy pierwszym zadziałaniu urządzenia SPZ kondensator 5 rozładowuje .się. Przy powtórnym otwarciu wyłącznika zostają wprawdzie pobudzone przekaźniki 3 i 2, ale przekaźnik 1 nie zadziała, ponieważ rozładowany kondensator 5 nie może dostarczyć prądu dla jego cewki bocznikowej. Kondensator nie może się na nowo szybko naładować, ponieważ przy otwartym wyłączniku linii jest on zbocznikowany przez uzwojenie bocznikowe przekaźnika 1. Napięcie na okładzinach kondensatora nie przewyższa przy tym 5 -r- 10 V. Należy podkreślić, że prąd przepływający z baterii akumulatorów przez bocznikowe uzwojenie przekaźnika I przy bocznikowaniu kondensatora ograniczony jest przez opornik 6 i nie wystarcza dla powtórnego pobudzenia przekaźnika 1. W ten sposób zapewniona jest jednokrotność działania urządzenia SPZ. Zakłócenia w obwodach przekaźników i innych elementów urządzenia SPZ nie powodują jego nieprawidłowego zadziałania.

Rysunek 16-2 przedstawia jeden z systemów blokady trzech silników 1, 2, 3, napędzających trzy połączone w kolejności numeracji przenośniki taśmowo-gumowe. Silniki przyłączone są do sieci trójfazowej za pomocą styczników elektromagnesowych olejowych (4, 5, 6’J z wyzwalaczami cieplnymi (45′, 6′). Do sterowania zdalnego styczników służą podwójne przyciski 7, 8 i 9. Wzdłuż przenośników rozmieszczone są poza tym przyciski 10, 11 i 12 służące do zatrzymywania całego urządzenia w razie niebezpieczeństwa. Dla sygnalizacji optycznej położenia styczników użyto lampek 16, 17 i 15 zasilanych z oddzielnego źródła prądu o napięciu 110 lub 220 V. Do blokady sygnalizacji zastosowano przekaźniki pomocnicze 13, 14 i 15.

Sprawność turbin parowych zależy w wysokim stopniu od dotrzymania właściwego ciśnienia i temperatury pary dolotowej oraz utrzymania próżni w skraplaczu. Źródłem poważnych strat mogą być nieszczelności przewodów parowych i wodnych. Dalsze straty cieplne powoduje promieniowanie nie zaizolowanych części turbiny i rurociągów. Walka ze stratami w maszynowni musi być prowadzona w kierunku: