Na obracającą się tarczę przekaźnika działają dwie siły siła wywołana elektromagnesem systemu indukcyjnego, powodująca obrót tarczy i siła hamująca, wywołana działaniem magnesu trwałego 6. Obydwie te siły są skierowane w jednym kierunku i są tym większe, im większa jest prędkość obrotowa tarczy. Starają się one przesunąć tarczę 3 wraz z ramką 4 w kierunku przeciwnym do naciągu sprężyny 5. Gdy przez uzwojenie przekaźnika przepływa prąd o natężeniu równym co najmniej prądowi rozruchowemu, to prędkość obrotowa tarczy wzrasta do wartości, przy której wspomniane wyżej siły przezwyciężają siłę sprężyny i ramka 4 obraca się w położenie krańcowe określone ogranicznikiem 17. W tym położeniu segment 8 zazębia się ze ślimakiem 7 i napędzany przez ślimak zaczyna się przechylać ku górze...

Po osiągnięciu temperatury 100 °C włącza się pompę próżniową i obniża się ciśnienie w kadzi do 15 cm słupa rtęci. Ciśnienie w kadzi obniża się stopniowo o 5 cm co godzinę i doprowadza do wielkości dopuszczalnej ze względu na wytrzymałość mechaniczną ka- powietrzem i – wentylator, 2 – grzejnik, 3 – urządzenie do chwytania iskier, 4 – ogrzana komora, 5 – zasuwa regulacyjna, 6 – termometr, 7 – ogniwo termoelektryczne założone między uzwojeniami, „A” – szczegół wykonania ściany komory, 3 – sklejka, A – rama drewniana, 10 – warstwa izolacyjna, 11 – Wacha stalowa, 32 – warstewka powietrza temperatura tłoczonego powietrza w “C, 2 – temperatura powietrza wycho- dzącego z komory, 3 – oporność izolacji uzwojenia dzi. Temperaturę w kadzi reguluje się przez włączanie i wyłączanie uzwojeń grzejnych lub przez zdejmowanie izolacji cieplnej z górnej części skrzyni i z jej pokrywy. Dla przyspieszenia suszenia, a więc również dla oszczędzenia energii elektrycznej zalecone jest umieszczenie suszonego transformatora w ogrzewanym pomieszczeniu.

Najbardziej rozpowszechniła się termiczna metoda odgazowywania wody polegająca na zjawisku wydzielania się gazów rozpuszczalnych w wodzie przy jej podgrzewaniu. Przy 0 °C i ciśnieniu nad powierzchnią wody 1 ata woda rozpuszcza w sobie 14 mg/1 tlenu, a po nagrzaniu wody przy tym samym ciśnieniu do 100 °C rozpuszczalność tlenu w wodzie spada do zera. Rozpuszczalność tlenu w wodzie jest tym mniejsza, im niższe jest ciśnienie nad powierzchnią wody i tak przy 0 °C i 0,5 ata wynosi ona już tylko ok. 7 mg/1. Przy ciśnieniu 0,5 ata rozpuszczalność tlenu spada do zera już przy podgrzaniu do ok. 80 °C.-

Olej transformatorowy powinien mieć ciężar właściwy mniejszy od 0,9 Gcm3, gdyż przy małym ciężarze właściwym tworzący się w oleju osad oddziela się łatwiej i opada na dno skrzyni transformatora, skąd można go łatwo usunąć.

Zastanówmy się teraz, w jaki sposób możemy uzyskać zgodność tych trzech elementów. Wysokość napięcia dołączanej prądnicy regulujemy przez zmianę jej wzbudzenia częstotliwość nastawiamy przez odpowiednią regulację prędkości obrotowej turbiny napędzającej dołączaną prądnicę. Warunek równości napięć nie musi być dotrzymany bardzo dokładnie, wystarczy, jeśli napięcie dołączanej prądnicy jest w przybliżeniu równe napięciu pracującej już prądnicy. Natomiast częstotliwość zależna od prędkości obrotowej turbiny napędzającej prądnicę musi być dokładnie równa częstotliwości pracującej już maszyny. Jeszcze trudniej jest uzyskać dokładną zgodność faz napięcia i utrzymać ją przez cały czas trwania łączenia równoległego.

Zabezpieczenie kierunkowo-prądowe jest zabezpieczeniem nadmiarowo-prądowym wyposażonym dodatkowo w człon kierunkowy, który umożliwia zadziałanie zabezpieczenia tylko przy określonym kierunku przepływu mocy (rysunek 13-6). Człon kierunkowy (2) zabezpieczenia wykonany jest podobnie jak watomierz ma on dwa uzwojenia: prądowe i napięciowe. Na rys. 13-6 cewki członu kierunkowego (2) połączone są z uzwojeniami wtórnymi przekładników miernikowych. Zestyk członu nadmiarowego 1 zwiera się przy każdym przetężeniu, natomiast zestyk członu kierunkowego zwiera się lub rozwiera w zależności od kierunku przepływu mocy. Zabezpieczenia kierunkowe wbudowuje się z obydwu stron zabezpieczonych linii, przy czym człony kierunkowe włącza się tak, aby ich zestyki zwierały się przy przepływie mocy od szyn zbiorczych w kierunku linii. Na rys. 13-7 przed- stawiono schemat linii promieniowej zasilanej dwustronnie, zaopatrzonej w zabezpieczenia kierunkowe. Strzałki na schemacie pokazują kierunek przepływu mocy, przy którym zabezpieczenie działa. W razie zwarcia, np. w linii B-C w punkcie K, przez linię do miejsca zwarcia przepływają prądy h i Człony kierunkowe powodują zadziałanie zabezpieczeń 1, 3, 4 i 6. Zabezpieczenia 2 i 5 nie działają, ponieważ kierunek przepływu mocy jest tu niezgodny z nastawieniem członu kierunkowego. Jeżeli zwłoka czasowa zabezpieczeń 3 i 4 jest mniejsza niż zwłoka czasowa zabezpieczeń 1 i 6, to zabezpieczenia 3 i 4 linii B-C spowodują wybiorcze wyłączenie uszkodzonego odcinka. Po wyłączeniu zwarcia zabezpieczenia 1 i 6 wrócą do położenia pierwotnego. Z powyższych rozważań widać, że zabezpieczenia kierunkowo-prądowe spełniają w sieciach promieniowych zasilanych dwustronnie te same zadania co zabezpieczenia nadmia- rowo-prądowe zwłoczne w sieciach promieniowych zasilanych jednostronnie.

Przerywanie obwodów prądowych w łącznikach polega na oddalaniu się styczek zwartych ze sobą w normalnej pracy. Pomiędzy styczkami powstaje wówczas pole elektryczne, którego natężenie jest tym większe, im wyższe napięcie panuje między nimi i im mniejsza jest ich wzajemna odległość. Pod działaniem pola elektrycznego następuje jonizacja otaczającego gazu lub cieczy. Po osiągnięciu pewnego stopnia jonizacji przerwa między styczkami zostaje przebita, powstaje wyładowanie iskrowe i zapala się luk elektryczny odznaczający się przede wszystkim bardzo wysoką temperaturą wynoszącą średnio 3000 -4- 4000 °C. Im wyższe jest natężenie prądu, tym większa jest średnica luku i tym wyższa jest temperatura jego części środkowej. Łączniki buduje się tak, aby luk został jak najszybciej zgaszony. Na przebieg gaszenia luku elektrycznego w łącznikach duży wpływ ma środowisko, w którym się pali łuk. Gaszenie łuku odbywa się bardzo często w powietrzu, jednak znacznie lepsze właściwości gaszenia łuku ma wodór, para wodna i dwutlenek węgla. Za pomocą pary wodnej gasi się łuk w wyłącznikach wodnych. Gaszenie łuku wodorem zachodzi’ w wyłącznikach olejowych, gdyż wodór stanowi główny produkt rozkładu oleju. Dwutlenku węgla używa się do gaszenia łuku powstającego przy zwarciach w uzwojeniach prądnic przy pomocy specjalnych gaśnic.

Silniki asynchroniczne suszy się przeważnie prądem przez doprowadzenie do uzwojeń stojana odpowiednio niskiego napięcia Us, przy zwartym i zahamowanym wirniku. Napięcie zasilania Us powinno być równe od Vs do Va napięcia znamionowego silnika. Prąd suszenia Is powinien wynosić przy tym 0,6 do 0,7 prądu znamionowego. Przy suszeniu oprócz sprawdzania temperatury uzwojeń należy również kontrolować temperaturę bandaży, która nie powinna przekraczać 95 °C.

Olbrzymie znaczenie dla wyników pracy elektrowni mają kapitalne remonty maszyn i urządzeń. Dobre jakościowo i szybko przeprowadzane remonty umożliwiają pełne wykorzystanie elektrowni w okresach szczytu jesienno-zimowego, wpływają decydująco na pewność ruchu zakładu, a zatem mają bezpośredni wpływ na wykonywanie i przekraczanie planów produkcyjnych. Właściwe zaplanowanie i przygotowanie kapitalnych remontów ma zasadnicze znaczenie dla jakościowego i terminowego ich wykonania. Należy sobie zdać sprawę ze znaczenia, jakie dla gospodarki narodowej ma skrócenie remontów. Każdy skrócony remont umożliwia dostarczenie większej ilości energii elektrycznej dla przemysłu i rolnictwa, a w skutkach ostatecznych – wyprodukowanie większej ilości dóbr konsumpcyjnych i podniesienie stopy życiowej w naszym kraju.

Silniki wysokiego napięcia, pracujące bez obsługi, które mogą być przeciążone przez maszynę napędzaną, zabezpiecza się za pomocą przekaźników nadmiarowo-prądowych zwłocznych o charakterystyce ograniczenie zależnej (rys. 13-26 i 13-27). Człon bezzwłoczny tego samego przekaźnika służy równocześnie do zabezpieczenia zwarciowego. Silniki napędzające maszyny ważne, pracujące pod nadzorem obsługi, wyposaża się w sygnalizację przeciążeń.