Rozrząd mocy
Elektrownie pracujące w systemie energetycznym nie posiadają własnych odbiorców, którym dostarczają energię elektryczną. Istnieje jedynie wspólne obciążenie systemu, w pokrywaniu którego biorą udział wszystkie elektrownie systemu. Udział poszczególnych elektrowni w pokrywaniu obciążenia systemu energetycznego nie zależy od geograficznego położenia elektrowni, lecz decyduje tu przede wszystkim ekonomiczna praca systemu, wykorzystywanie paliw miejscowych i zasobów wodnych oraz ciągłość dostawy energii dla wszystkich odbiorców. System energetyczny jest skomplikowanym organizmem gospodarczym i dlatego prawidłowa i ekonomiczna eksploatacja systemu musi być prowadzona przez odpowiednio zorganizowaną służbę rozrządu mocy.
Zadaniem rozrządu mocy systemu elektroenergetycznego jest kierowanie wytwórczością poszczególnych elektrowni i rozpływem energii elektrycznej w podległych sieciach z równoczesnym dążeniem do uzyskania najniższych kosztów własnych energii jak również do osiągnięcia najwyższej jakości dostarczanej odbiorcom energii (napięcie i częstotliwość nieniższe od znamionowych) i ciągłości jej dostawy.
Rozrząd mocy posiada dwa zasadnicze piony organizacyjne: pion operatywny i pion przygotowawczy. Zadaniem pionu operatywnego jest utrzymywanie ciągłości dostawy przez celowe operowanie mocami dyspozycyjnymi lub też przez celowe wprowadzenie akcji ograniczeń, utrzymywanie częstotliwości i napięcia prądu oraz – w przypadku zakłócenia – przez najszybsze przywracanie normalnych warunków pracy w systemie. Zadania te są realizowane przez stałą kontrolę wykonania programu produkcji i rozdziału mocy czynnej i biernej poszczególnych elektrowni oraz przez wydawanie poleceń zmiany tych programów w przypadkach zmian warunków ruchowych, np. w razie zakłócenia w jednej z elektrowni lub w ważnej stacji rozdzielczej. Wszelkie przełączenia w elektrowniach i stacjach oraz uruchamianie jednostek rezerwowych może być dokonywane tylko za zgodą pionu operatywnego rozrządu mocy. Zadaniem pionu przygotowawczego jest opracowywanie rozdziału obciążeń między poszczególne elektrownie, opracowywanie układu sieci dla uzyskania ciągłości dostawy i wysokiej jakości energii, uzgadnianie z odbiorcami ich zapotrzebowania i prowadzenie sprawozdawczości. Zadania te realizuje pion przygotowawczy przez współpracę przy układaniu planu remontów podstawowych urządzeń energetycznych, przez opracowywanie planów mocy dyspozycyjnych elektrowni i przez opracowywanie dobowych programów pracy dla elektrowni. Ważnym obowiązkiem tego pionu jest również analiza przebiegu zakłóceń -w elektrowniach i sieciach oraz wyciąganie odpowiednich wniosków.
Ze względu na tak złożony zakres prac i ważne obowiązki rozrząd mocy ma decydujący głos w dysponowaniu mocą rozporządzaną przez poszczególne elektrownie i’ polecenia rozrządu muszą być natychmiast i dokładnie wykonywane, aby osiągnąć korzystne wyniki, jakie zapewnia współpraca elektrowni systemu energetycznego.