Zastosowanie bezpieczników

Bezpieczniki otwarte mogą być zastosowane do zabezpieczenia transformatorów o niewielkich mocach w kioskach sieciowych. Natomiast bezpieczniki wielkich mocy stosowane są szeroko do zabezpieczenia przeciwzwarciowego transformatorów, silników, linii napowietrznych i kablowych nawet w urządzeniach rozdzielczych, w których występują stosunkowo znaczne moce zwarciowe. Jak wspomniano poprzednio (p. rys. 15-36!, bezpieczniki ograniczają największą wartość chwilową prądu zwarciowego i na skutek tego jego działanie termiczne, a nawet w pewnym stopniu i dynamiczne. Pozwala to dobierać kable, przekładniki prądowe, szyny zbiorcze i inne elementy wiodące prąd w sposób oszczędniejszy, gdyż nie trzeba się liczyć z nagrzaniem ich przez prądy zwarciowe. Ograniczenie prądu zwarciowego, przez bezpiecznik jest tym skuteczniejsze, im niższy jest prąd znamionowy bezpiecznika i im wyższy jest prąd zwarciowy. Np. przy prądzie zwarciowym 40 kA wkładka topikowa 100 A przepuści prąd 24,5 kA, a wkładka topikowa 5 A tylko 2 kA, natomiast przy prądzie zwarciowym 10 kA wkładka 100-amperowa nie zredukuje wcale prądu zwarciowego, a wkładka 5-amperowa przepuści 1,3 kA. Wynika z tego, że zastosowanie bezpieczników topikowych do zabezpieczenia zwarciowego jest celowe przy małych odbiorach w rozdzielniach o znacznych prądach zwarciowych, natomiast mija się z celem przy dużych odbiorach z rozdzielni o niewielkich prądach zwarciowych.

Poza zabezpieczeniem zwarciowym odbiorów bezpieczniki topikowe używa się do zabezpieczania przekładników napięciowych. Stosuje się tu wkładki topikowe na małe prądy znamionowe i osiąga zawsze wyraźne działanie redukujące prąd zwarciowy.

Czas potrzebny do stopienia topika jest bardzo krótki. Jest on tym krótszy, im mniejszy jest prąd znamionowy wkładki i im większy jest prąd zwarciowy. Na przykład wkładka 100 A przepali się przy prądzie zwarciowym 5 kA po ok. 0,01 s, podczas gdy wkładka 15 A po czasie ok. 0,001 s. Natomiast przy prądzie 1 kA wkładka 100-amperowa przepali się po ok. 0,4 s, a wkładka 15-amperowa po czasie 0,003 s. Na skutek takich własności bezpieczników topikowych uzyskuje się wybiórczość działania zabezpieczenia zwarciowego kilku połączonych posobnie bezpieczników, jeżeli będą one stopniowane pod względem prądu znamionowego. Przykład takiego stopniowania prądów znamionowych bezpieczników podany jest na rysunku 15-40. Dopływ do rozdzielni A zabezpieczony jest bezpiecznikiem 50 A, a odgałęzienia z tej rozdzielni bezpiecznikami 15 i 20 A, odgałęzienia z rozdzielni B zabezpieczone są wkładkami 5 A. W takim układzie spali się zawsze tylko bezpiecznik najbliższy miejsca zwarcia od strony zasilania niezależnie od tego, gdzie zwarcie nastąpiło.