Zabezpieczenie nadmiarowo-prądowe transformatorów
Może być wykonane w różny sposób w zależności od mocy, grupy połączeń i warunków pracy transformatora. Zabezpieczenie ustawia się zawsze po stronie zasilanej, a przy transformatorach sprzęgających (wiążących dwie sieci), które mogą być zasilane z jednej lub “drugiej strony, instaluje się zabezpieczenia nadmiarowo-prądowe z obu stron. Na rys. 13-15 przedstawiony jest uproszczony schemat zabezpieczenia nadmiarowo-prądowego transformatora niewielkiej mocy w układzie połączeń gwiazda-zygzak, pracującego bez obsługi. Przekładniki prądowe zabudowane w dwóch fazach zasilają przekaźnik nadmiarowo-prądowy bezzwłoczny.
Rysunek 13-16 przedstawia schemat zabezpieczenia nadmiarowo-prądowego transformatora większej mocy Zastosowano tu trzy przekładniki prądowe w układzie gwiazdowym i trzy przekaźniki nadmiarowo-prądowe bezzwłoczne 3, 4, 5, pobudzające dwa przekaźniki zwłoczne 6 i 7. Przekaźnik 7. nastawiony na krótszy czas działania, powoduje otwarcie wyłącznika po stronie odbioru, zaś drugi przekaźnik zwłoczny 6, nastawiony na dłuższy czas działania, powoduje otwarcie wyłącznika po stronie zasilania. Takie kolejne wyłączanie zwane kaskadowym pozwala odróżnić wyłączenie spowodowane zwarciem zewnętrznym od uszkodzenia transformatora. W razie zwarcia zewnętrznego następuje wyłączenie tylko wyłącznika po stronie odbioru. Wówczas po usunięciu zwarcia transformator może być natychmiast włączony bez zbadania czy nie jest uszkodzony.
Prąd rozruchowy zabezpieczenia nadmiarowo-prądowego zwarciowego wg schematu 13-16 nastawia się 15 25% powyżej prądu ruchowo dopuszczalnych przeciążeń transformatora z uwzględnieniem współczynnika powrotu zastosowanego przekaźnika.
Ze względu na to, że przez przekaźnik w zabezpieczeniu wg schematu 13-15 przepływa geometryczna różnica prądów dwóch faz równa liczbowo prądowi w jednej fazie pomnożonemu przez y 3 trzeba w tym wypadku prąd rozruchowy przekaźnika nastawić y’ 3 razy wyższy niż dla zabezpieczenia według schematu 13-16, jest to zasadniczą wadą układu według schematu 13-15. Drugą wadą tego układu jest możliwość niezadziałania przy niektórych zwarciach dwufazowych po wtórnej stronie transformatora w układzie gwiazda- -trójkąt.