Wzbudnica, układy połączeń wzbudzenia
Prąd stały potrzebny do zasilania uzwojenia magneśnicy prądnicy synchronicznej jest zwykle pobierany ze wzbudnicy. Wzbudnica turboprądnicy jest zwykle cztero- lub sześciobiegunową prądnicą prądu stałego, bocznikową z biegunami zwrotnymi. Napięcie znamionowe wzbudnic wynosi od ok. 100 V do 300 V, a moc – w zależności od mocy turboprądnicy – wynosi od kilku do ponad 100 kW.
Wzbudnice są na ogół sprzęgnięte bezpośrednio z prądnicami. Wirnik ‘wzbudnicy jest sztywno połączony z wałem turboprądnicy i wtedy nie ma on własnych łożysk albo jest sprzęgnięty elastycznie z walem prądnicy i wówczas ma dwa łożyska. Częściej stoso wane są wzbudnice z własnymi łożyskami, gdyż uzyskuje się wtedy spokojny bieg wirnika i dobrą pracę szczotek.
Przepisy eksploatacyjne nie zezwalają na wykorzystywanie wzbudnic do innych celów prócz wzbudzania prądnic. Na rys. 11-4 przedstawiono normalny obwód wzbudzenia stosowany dla prądnic. W obwodzie wzbudzenia wzbudnicy znajduje się opornik regulacyjny przeznaczony do regulacji prądu w magneśnicy prądnicy. W obwodzie wzbudzającym nie wolno stosować bezpieczników, ponieważ niemożliwe są nieprzewidziane przeciążenia. Dla kontroli obciążenia wzbudnicy służy amperomierz, a zmianę napięcia wzbudnicy przy uruchamianiu prądnicy sprawdzamy na woltomierzu. Dawniej stosowano dość powszechnie dodatkową regulację w głównym obwodzie wzbudnicy (rys. 11-5). Przez opornik regulacyjny w tym obwodzie przepływa całkowity prąd wzbudzający i dlatego opornik taki zajmuje dużo miejsca, a ponadto w oporniku jest tracona duża moc.
Stosownie do przepisów technicznej eksploatacji elektrowni w elektrowni powinna być zainstalowana wzbudnica rezerwowa przystosowana do wzbudzania którejkolwiek z prądnic w razie uszkodzenia jej wzbudnicy. Jako wzbudnicę rezerwową stosuje się przetwornicę dwumaszynową złożoną z prądnicy bocznikowej prądu stałego i z napędzającego ją silnika indukcyjnego. Moc tego zespołu musi być tak dobrana, aby mógł on dostarczać prąd wzbudzający dla największej prądnicy elektrowni.