Regulator napięcia
Podczas działania regulatora dźwigienki stale drgają, nawet jeżeli nie następują zmiany obciążenia prądnicy. Oprócz samoczynnego regulatora wibracyjnego stosuje się inne, działające także samoczynnie, które jednak pracują tylko przy odchyleniu napięcia od wartości znamionowej, natomiast normalnie pozostają w spoczynku.
Uproszczony schemat budowy tego rodzaju samoczynnego regulatora przedstawiono na rys. 11-8, Regulator ten składa się z bębna aluminiowego b, w którym powstaje moment obrotowy pod wpływem elektromagnesów a (narysowano tylko jeden) zasilanych napięciem prądnicy prądu zmiennego G. Obrotowi bębna b przeciwdziała sprężyna f. Z osią O połączony jest przegubowo segment s (zwykle jest ich para lub więcej), który „przetacza się“ po wycinkach k styków opornika R. Przy zmianach napięcia prądnicy, a więc obrocie bębna b, segment s zmienia oporność opornika R, włączonego w obwód wzbudzania wzbudnicy G. Sprężyna tj przymocowana jednym końcem do bębna b, łączy go z segmentem p, który zazębia się z kółkiem zębatym na osi tarczy hamującej c umieszczonej między biegunami’ magnesu trwałego m. Dzięki temu szybkie wahania regulatora i napięcia prądnicy są tłumione.
Załóżmy, że przy pewnym obciążeniu prądnicy regulator pozostaje w stanie równowagi, tj. że momenty skręcające bębna b i sprę- _ żyny f się równoważą. Na gle zwiększa się obciążenie prądnicy i jej napięcie nieco spada wówczas prąd zasilający elektromagnesy a – zmniejszy się i’ moment skręcający bębna ib zmaleje, a pod wpływem przeważającego teraz działania sprężyny f segment s zmniejszy oporność ii obwodu wzbudzania wzbudnicy. W rezultacie nastąpi wzrost napięcia prądnicy do wartości, na jaką wyregulowany jest regulator (naciągiem sprężyny f) .
W razie zmniejszenia obciążenia prądnicy wzrasta napięcie powoduje to wzrost prądu w elektromagnesach a, a tym samym zwiększenie momentu obrotowego bębna b, który przezwycięża moment sprężyny / obracając oś O i powodując „przetoczenie się“ sektora s włączającego w obwód wzbudnicy większą oporność Ił wzbudzenie wzbudnicy słabnie i napięcie na szynach zbiorczych wraca do normalnej wartości. Regulatory napięcia umieszcza się w nastawni.