Zabezpieczenie nadmiarowo-prądowe sieci
Prądowym nazywamy zabezpieczenie działające pod wpływem wzrostu natężenia prądu przy zwarciach lub przeciążeniach. Zabezpieczenie zaczyna działać, gdy natężenie prądu przekroczy pewną wartość ustaloną z góry. Zabezpieczenie można wykonać przy użyciu przekaźników lub wyzwalaczy. Przekaźnikiem nadmiarowo-prądowym nazywamy przyrząd, który pod wpływem działania zwiększonego natężenia prądu przepływającego przez jego cewkę powoduje zamknięcie zestyku elektrycznego. Wyzwalacz natomiast działa mechanicznie bezpośrednio na wyłącznik powodując jego otwarcie. W zależności od sposobu zasilania cewki dzielimy przekaźniki nadmiarowo-prądowe i wyzwalacze na pierwotne i ictórne. Przez cewki’ przekaźników i wyzwalaczy pierwotnych przepływa pierwotny prąd obciążenia, a cewki wyzwalaczy i przekaźników wtórnych zasilane są prądem wtórnym przekładników prądowych. Na rys. 13-1 przedstawione są uproszczone schematy działania pierwotnych i wtórnych wyzwala- czy i przekaźników.
Schemat 13-1 a przedstawia wyzwalacz pierwotny. Jeśli przez pierwotne uzwojenie 1 przepływa prąd o zwiększonym natężeniu, stalowy rdzeń 2 wciągany jest przez cewkę wbrew działaniu sprężyny 5. Połączony z rdzeniem pręt 4 uderza w ramię dźwigni zapadkowej 5 i podnosi ją wbrew działaniu sprężyny 6. Powoduje to zluzowanie mechanizmu wyłącznika 7, który otwiera styki pod wpływem działania sprężyny 8.
Schemat 13-1 b przedstawia wyzwalacz wtórny. Działanie jego jest takie samo jak wyzwalacza pierwotnego z tym, że uzwojenie wyzwalacza jest zasilane przez przekładnik prądowy 9.
Schemat 13-1 c przedstawia przekaźnik pierwotny Wzrost natężenia prądu w uzwojeniu pierwotnym 1 powoduje wciągnięcie rdzenia 2 przeciwko działaniu sprężyny 3. Zostaje przy tym zwarty zestyk elektryczny 4. Powoduje to przepływ prądu stałego z baterii akumulatorów przez cewkę 5 i wciągnięcie rdzenia 6 przeciwko działaniu sprężyny 7. Pręt 8 przymocowany do rdzenia 6 wywołuje podniesienie zapadki 9 przeciwko działaniu sprężyny 10, na skutek czego otwiera się wyłącznik 11 pod wpływem działania sprężyny 12. Zespół elementów 5, 6, 7 i 8 nazywa sie cewką wybijakową wyłącznika.
Schemat 13-1 d przedstawia przekaźnik wtórny. Działanie jego jest takie samo jak przekaźnika pierwotnego z tym, że cewka przekaźnika zasilana jest przez przekładnik prądowy 13. Przewidziano tu zestyk pomocniczy 14 połączony z mechanizmem wyłącznika, który przerywa dopływ prądu stałego z baterii akumulatorów do uzwojenia cewki wybij akowej.
– 1) można sprawdzić i regulować przekaźnik bez przerwy w pracy wyłącznika
– 2) można wykonać przekaźniki bardzo czułe i pewne w działaniu,, o małym zapotrzebowaniu mocy do rozruchu, ponieważ moc ta potrzebna jest tylko do zwarcia zestyku elektrycznego
– 3) uzwojenie przekaźnika jest chronione przez przekładnik prądowy, który na skutek nasycenia rdzenia tłumi udary prądów zwarcia