Przekaźniki sygnałowe
Zastosowanie. Niektóre przekaźniki mają wbudowane klapki, opadające w chwili zadziałania. Klapki te umożliwiają obsłudze sprawdzenie, który z przekaźników zadziałał i spowodował wyłączenie. Ułatwia to w dużym stopniu analizę zakłóceń. Nie wszystkie przekaźniki wyposażone są w tego rodzaju optyczną sygnalizację zadziałania i dlatego stosuje się często oddzielne przekaźniki sygnałowe, służące równocześnie do uruchomienia sygnalizacji akustycznej.
Zasada budowy i działania. Rys. 6-8 przedstawia zasadę budowy przekaźnika sygnałowego typu RA-3. Na rdzeniu z blach stalowych 1 w kształcie litery U umieszczona jest cewka 2. Gdy przez cewkę przepływa prąd, rdzeń 1 przyciąga zworę 3, która obraca się wokół osi 4, a w stanie spoczynku odciągana jest od rdzenia przez sprężynę 5. Przyciągnięcie zwory 3 powoduje opadnięcie dźwigni 6, która obraca się wokół osi 7. Do dźwigni 6 umocowana jest tarcza wskazująca 8 w kształcie odcinka płaszcza walcowego. W położeniu początkowym dźwignia 6 ustawiona jest poziomo, a w okienku 9 obudowy 10 przekaźnika widoczne jest czarne pole tarczy 8. Po opadnięciu dźwigni 6 (rys. 6-8 b) w okienku 9 ukazuje się białe pole tarczy 8 z czerwonym kółkiem. Równocześnie izolowany sworzeń 11, umocowany na drugim ramieniu dźwigni 6, powoduje wychylenie dźwigni 12 styczki ruchomej. Styczka obraca się wokół osi 13, a utrzymywana jest w położeniu początkowym przez sprężynę spiralną 14. W położeniu początkowym styczka ruchoma zwarta jest z dolną styczką stałą 15, a po opadnięciu dźwigni 6 – z górną styczką stałą 16. Zestyk przekaźnika służy zwykle do uruchomienia sygnału akustycznego. Zaalarmowana tym sygnałem obsługa sprawdza, który z przekaźników zadziałał, co poznaje się po białym polu z czerwonym kółkiem w okienku przekaźnika ustalając na tej podstawie, w którym miejscu urządzenia powstało zakłócenie. Obsługa odstawia wtedy sygnał akustyczny przyciskając guzik 17, który działa na występ 18 podnosząc’dźwignię 6. Przy przyciągniętej zworze 3, dźwignia 6 nie utrzymuje się w położeniu poziomym trzeba ją podnieść wyżej do położenia przedstawionego na rys. 6-8 c. W tym położeniu dźwignia 6 utrzymuje się przy przyciągniętej zworze dzięki specjalnemu urządzeniu zapadkowemu. W tym położeniu w okienku przekaźnika widoczne jest białe pole tarczy 8, a zestyk powraca do położenia początkowego. Taki stan trwa tak długo, jak długo przez cewkę przekaźnika przepływa prąd, to jest, jak długo trwa stan zakłóceniowy. Z chwilą przerwania prądu w cewce przekaźnika, zwora 3 odpada, a urządzenie zapadkowe powoduje opadnięcie dźwigni 6 i zatrzymanie się jej w położeniu środkowym, Ruch ten nie powoduje żadnych zmian w zestykach przekaźnika, a jedynie ukazanie się w okienku czarnego pola. Przekaźniki RA-3 mają zwykle dwa zestyki przełączające. Mogą one być wyposażone dodatkowo w zestyk przelotowy, który zwiera się krótkotrwale podczas opadania tarczy S w dół. Schemat i’ oznaczenie ośmiu zacisków przekaźnika RA-3 zamieszczono na rys. 6-9.
Cewka przekaźnika może być wykonana z uzwojeniem napięciowym lub prądowym. Cewki przekaźników mogą być wykonane na napięcie stałe 24, 110 i 220 V lub zmienne 110, 220 i 380 V względnie z uzwojeniem prądowym do 10 A prądu stałego lub zmiennego! Pobór mocy cewki wynosi 3,5 W przy prądzie stałym, a 8,5 VA przy prądzie zmiennym.
W tablicy 6-1 podano symbole graficzne przekaźników stosowane przy rysowaniu schematów zabezpieczeń elektroenergetycznych. Sposób włączania przekaźników sygnałowych przedstawiono na rys. 6-10.